Wat komt er na de led in de verlichtingsindustrie?
We bevinden ons middenin de ledtransitie: vrijwel elke nieuw verkochte lamp is gebaseerd op ledtechnologie, en veel oude (spaar)lampen worden vervangen door een ledvariant. Die populariteit dankt led aan het lage energieverbruik, het enorme toepassingsbereik en in toenemende mate ook aan de mogelijkheden om licht te ‘personificeren’ in termen van kleur en helderheid. Is de led daarmee de ‘ultieme’ lichtbron – of komen er straks weer nieuwe technologieën op de markt?
Spoiler: uiteraard, want als er iets niet statisch is, is het wel technologie. Dus hoewel grote fabrikanten nog steeds investeren in het verder optimaliseren van ledtechnologie, staan de opvolgers al in de coulissen te trappelen. Volgens experts heeft laserlicht in dat opzicht de beste papieren. In theorie kan laserverlichting namelijk een efficiëntie van 200 lumen per watt bereiken, wat een verdubbeling zou betekenen van de efficiëntie van led. Afgezet tegen een ouderwetse gloeilamp zou een 5-watt laserlamp gelijkwaardig zijn aan een 60-watt gloeilamp, wat neerkomt op een energiebesparing van meer dan 90%.
Maar dat is nog niet alles. Omdat de kleurweergave-index (CRI) van laserverlichting hoger is dan 0.95, worden de ware kleuren van objecten en oppervlakken ook nog eens heel natuurgetrouw weergegeven. Hoewel er ook ledverlichting is die een die een hoge CRI biedt (onder meer toegepast in musea), gaat dit bij led meestal ten koste van de efficiëntie en wordt een deel van het besparingspotentieel dus opgeofferd. De meest efficiënte ledlampen hebben doorgaans een lage CRI.
Daarbij zijn laserlampen extreem compact en bevatten ze nog minder materiaal dan ledlampen – wat maakt dat ondanks hun superieure lichtkwaliteit toch betaalbaar kunnen worden. Voor wie zegt: waar wachten we nog op? is er nieuws: de ontwikkeling van de laserlamp is in belangrijke mate nog in een experimentele fase (met uitzondering van succesvolle toepassing in de koplampunits van enkele high-end auto's zoals de Audi R8 LMX).
Lifi: een grote belofte
Een tweede ontwikkeling die de verlichtingsmarkt de komende jaren kan veranderen is Lifi, ofwel de samenvoeging van licht (Li) en Wifi (fi). Wifi is de afgelopen vijf jaar steeds meer uitgegroeid tot de ‘backbone’ van alle moderne communicatieapparatuur. Maar wifi werkt met radiogolven, en die transporteren data aanzienlijk trager dan (voor het menselijk oog onzichtbare) lichtimpulsen dat doen. Bij Lifi maken apparaten dus niet langer contact met een draadloze router, maar bevatten ze een optische ‘zender’ die communiceert met een optische ‘ontvanger’ die ingebouwd is in een verlichtingsarmatuur.
De Lifi-technologie kan in potentie tientallen malen sneller gegevens verzenden dan Wifi en biedt bovendien superieure vorm van privacybescherming. Er is namelijk een directe zichtlijn nodig tussen het Lifi-armatuur en het betreffende apparaat. Dit klinkt in eerste instantie misschien als een beperking (anders dan Wifi gaat Lifi dus niet door muren), maar wie bedenkt dat in nagenoeg elke ruimte verlichting hangt weet dat dit in een moderne kantooromgeving of thuis niet snel een probleem is.
Net als laserverlichting bevindt deze technologie zich nog in het beginstadium. Niettemin wordt Lifi gezien als een grote belofte – niet alleen vanwege de transmissiesnelheden, maar ook omdat het bijdraagt aan lagere ontwikkelkosten omdat communicatie en verlichting in één systeem kunnen worden geïntegreerd.
Tot slot:
Uiteraard volgt LightRec deze ontwikkelingen met belangstelling, maar de komende jaren zullen we vooral blijven focussen op onze kerntaak: het inzamelen en verwerken van conventionele lampen en armaturen en in toenemende mate ledlampen.
