Over de mythe van nascheiding
Een mythe is een onzinverhaal dat door veel mensen voor waar wordt aangenomen. In de recyclingwereld doen nogal wat mythes de ronde. Deze keer: nascheiden van afval is beter dan vooraf scheiden bij de bron.
Willen we echt toe naar een circulaire economie waarin grondstoffen zoveel mogelijk worden teruggewonnen, dan moeten we ons afval scheiden in diverse nuttige stromen. Daarover is eigenlijk iedereen het wel eens (al is het voorkomen van afval natuurlijk nog beter).
Waar lang niet iedereen het echter over eens is, is de manier waarop dat afval dan gescheiden moet worden. De meeste gemeentes (die voor de inzameling van huisvuilafval verantwoordelijk zijn) leggen dat neer bij de burger. Die moet papier, plastic, glas en restafval apart verzamelen en op bepaalde dagen aanbieden, dan wel naar een aparte (ondergrondse) container op straat brengen. In vaktermen heet dit systeem ook wel ‘omgekeerd inzamelen’. Maar er zijn ook gemeenten die inzetten op zogenaamde ‘nascheiding’. Ofwel na inzameling pas afvalsoorten van elkaar scheiden in een afvalverwerkingscentrale, en dus niet vooraf door burgers zelf.
Efficiënter en goedkoper
Er zijn nogal wat partijen die oprecht geloven dat nascheiding de toekomst is, waaronder het AFV (Afvalfonds Verpakkingen). Nascheiding zou namelijk efficiënter en goedkoper zijn en even goed werken als een systeem van omgekeerd inzamelen. Maar daarbij wordt wel voorbijgegaan aan het feit dat Nederlandse huishoudens jaarlijks ook enorme hoeveelheden elektronische en elektrische apparatuur, energiezuinige verlichting en armaturen (e-waste) afdanken. En voor de inzameling van die afvalstroom zijn de producentenorganisaties verantwoordelijk.
E-waste hoort niet thuis in het huishoudelijk afval, maar moet gescheiden worden ingeleverd, bijvoorbeeld in de inzamelbakken in supermarkten, doe-het-zelfmarkten en elektronicawinkels. Die infrastructuur is voor vele miljoenen euro’s ontwikkeld en met langjarige campagnes zijn consumenten voorgelicht. Resultaat: we halen jaarlijks vele honderden tonnen e-waste op in Nederland die we kunnen recyclen.
Verkeerde signaal
E-waste inzameling is net zo goed een variant van ‘omgekeerd inzamelen’: de burger neemt zijn verantwoordelijkheid, scheidt zijn afval en levert het in waar en wanneer daar gelegenheid voor is. Door naast dit systeem het alternatieve systeem van nascheiding te gaan promoten, geef je het verkeerde signaal af. De kans is immers groot dat veel consumenten dan denken: ‘ik gooi die kapotte spaarlamp, elektrische tandenborstel en dat oude armatuurtje van oma gewoon bij het restafval, die vissen ze er straks wel weer uit’.
Kort en goed: in de huidige maatschappij, en gegeven de reeds bestaande infrastructuur is nascheiden niet beter dan scheiden bij de bron. Het is eerder het kind met het badwater weggooien. Laten we ons gelukkig prijzen met een goedwerkend, laagdrempelig en fijnmazig inzamelsysteem voor alle soorten afval. Maar laten we wel de verantwoordelijkheid blijven leggen waar hij hoort: bij de burger zelf.
