Van retrofit naar ledinaire naar modulair
Twintig jaar geleden wisten we niet beter: je had een armatuur, en daar draaide (of klikte) je een gloeilamp, halogeenlamp, spaarlamp of tl-buis in. Lamp kapot? Nieuwe kopen en vervangen. De opkomst van led als verlichtingsbron liet een nieuwe ontwikkeling zien: de versmelting van lamp en armatuur tot één verlichtingsobject. Maar duidelijk is dat, gedreven door de circulaire gedachte, fabrikanten weer meer gaan inzetten op modulair opgebouwde verlichtingselementen.
Lampen met een traditionele fitting of ‘voet’ worden ook wel retrofit-lampen genoemd. Ze zijn nog volop verkrijgbaar, ook in led-varianten. Het is nog steeds de beste – en vaak ook enige – keus voor consumenten die gehecht zijn aan een bepaalde (design)armatuur die op basis van een retrofit-lamp is ontworpen.
In de afgelopen jaren is er echter een groot assortiment aan ledverlichting op de markt gekomen waarbij de lichtgevende led-diodes in het armatuur zijn ingesealed, ingelijmd of ingegoten. Deze lampen waarbij lichtbron en armatuur feitelijk één zijn worden ook wel ‘ledinaires’ genoemd. Ledinaires bieden ontwerpers vaak grote vrijheid, omdat ze geen rekening hoeven te houden met een fitting die (relatief veel) ruimte inneemt. Maar veel ledinaires scoren ook bovengemiddeld hoog in termen van lange levensduur en maximale lichtopbrengst, omdat het hele ontwerp daarop afgestemd is. Het grote nadeel is echter dat als de leds versleten zijn, de hele lamp alleen nog maar gerecycled kan worden; elke vorm van hergebruik is uitgesloten.
Nauwere marges
Geïnspireerd door de bekende R-ladder voor circulariteit (refuse, reduce, re-use, repair, refurbish, re-manufacture, re-purpose, recycle, recover) begint de industrie echter het klassieke ledinaire-concept weer te verlaten. Immers, re-use en repair is in de circulaire filosofie te prefereren boven recycling. Dit leidt tot een nieuwe generatie ledlampen die er weliswaar uitzien als klassieke ledinaires, maar waarvan de lichtbron zelf een vervangbare module is. Zo krijgen we straks lampen die vele generaties mee kunnen.
Ook de regelgeving lijkt deze kant op te bewegen, in lijn met het belang dat de Europese Commissie stelt in het realiseren van een circulaire economie. Dat gezegd hebbende is er wel een kleine kanttekening te maken: de ledverlichtingsmarkt wordt gekenmerkt door enorme prijsdalingen. Dat is op zichzelf niet erg, en prettig voor zowel consumenten als zakelijke gebruikers. Het vernauwt echter wel de marges waarbinnen het nog loont om een kapotte ledmodule te laten vervangen. Want wie voor evenveel of minder een helemaal nieuwe ledlamp kan kopen, zal daarvoor wellicht toch sneller kiezen. De uitdaging is dus het prijsniveau van de vervangingsmarkt in de pas te laten lopen met dat van de virgin ledmarkt.
Doorlees
Lees meer over:
Put on Market, wat is dat eigenlijk?
Lees meer over:
Ledverlichting in kantoren, wanneer maak je de overstap
- Deel deze pagina:
