Inzameling, Recycling   26 augustus 2020

Freeriders vormen groot probleem: online retailplatforms faciliteren op grote schaal aanbieders die niet voldoen aan de wettelijke verplichtingen

Online retailplatforms faciliteren op grote schaal aanbieders die niet voldoen aan de wettelijke verplichtingen

Wie een elektrisch of elektronisch product koopt op een online retailplatform, is doorgaans goedkoper uit dan degene die een vergelijkbaar product koopt in een fysieke winkel. Heel vreemd is dat niet, concludeert Eucolight, het Europese verband van producentenorganisaties die zich inzetten op het naleven van de producentenverantwoordelijkheid op het gebied van verlichting. Onderzoek in tien lidstaten wijst namelijk uit dat een alarmerend aantal aanbieders op dit soort platformen zich weinig gelegen laat liggen aan de geldende milieueisen en/of juridische en financiële verplichtingen, waaronder het voldoen aan de WEEE-richtlijn. En daar moet snel verandering in komen.

Voor tal van Europese consumenten is het de normaalste zaak van de wereld: elektrische en/of elektronische apparatuur bestellen op een online platform zoals Alibaba of Amazon. Zeer scherpe prijzen, en voor een prikkie thuis afgeleverd – wat wil je nog meer? Wellicht dit: de zekerheid dat de geleverde waar aan alle wettelijke eisen voldoet. En juist dat laatste blijkt in het merendeel van de gevallen niet het geval, zo werd tijdens een EucoLight-conferentie op 6 november 2019 in Brussel bekendgemaakt. De Europese koepel liet namelijk onderzoek verrichten naar ruim 3000 producten die online te koop worden aangeboden in tien EU-landen. Uitkomst: een alarmerend aantal van deze producten voldoet niet aan (landelijke) voorwaarden voor financiering van de verwerking volgens de Europese richtlijn voor afgedankte elektrische en elektronische apparatuur (WEEE). 

Uit het onderzoek komt naar voren dat dominante online retailplatforms aanbieders de mogelijkheid bieden om apparatuur te verkopen, zonder dat die aanbieders zich hebben aangemeld bij een producentenorganisatie. Dat houdt in dat zij dus niet meebetalen aan de inzamel- en recycle-infrastructuur. Op die manier voldoen zij aan de definitie van ‘freerider’: wel de lusten (i.e. profiteren van een inzamelsysteem dat voldoet aan de wettelijke eisen), maar niet de lasten die voortvloeien uit de Extended Producer Responsibility (EPR). Hoewel dit geldt voor alle elektrische en elektronische apparatuur, bleken de resultaten met name problematisch bij kleinere producten, zoals ledlampen. Daarvan deed maar liefst 78 tot 100 procent(!) niet aan de richtlijn. 

Verontrust

EucoLight-voorzitter Hervé Grimaud sprak over ‘een hoge mate van ontwijking van WEEE-verplichtingen’ en toonde hierover zijn verontrustheid. Niet ten onrechte, want achter dit gegeven van niet-naleving schuilt een schuilen ernstige actuele problemen zoals oneerlijke concurrentie, zwerfafval en milieuvervuiling. Grimaud: “Online platforms zoals Alibaba en Amazon maken het voor niet-Europese producenten mogelijk om op een dermate grote schaal slecht- of niet-geregistreerde producten aan de deur te leveren, dat een Europese oplossing absoluut noodzakelijk is.”

Op de EucoLight-conferentie werd onder meer vastgesteld dat de niet-naleving van de WEEE-richtlijn aanzienlijke economische schade berokkent aan Europese producenten en importeurs die zich wel aan de regels houden. Overigens zitten de Europese producentenorganisaties (EPR-systemen) niet stil: achter de schermen wordt hard gewerkt aan een blauwdruk voor regeling gericht op het bevorderen van compliance op online verkoopplatforms. Maar omdat de molens in Brussel nu eenmaal langzaam draaien en er nog geruime tijd overheen kan gaan voordat EU-brede oplossingen volledig zijn geïmplementeerd, adviseert EucoLight de lidstaten intussen ook zelf actie te nemen. Secretaris-generaal Marc Guiraud: “Lidstaten doen er goed aan om online verkoopplatforms te verplichten de rol van producent op zich te nemen met betrekking tot alle producten die via hen het nationaal grondgebied betreden.”

Home Nieuws & opinie Freeriders vormen groot probleem: online retailplatforms faciliteren op grote schaal aanbieders die niet voldoen aan de wettelijke verplichtingen